Autor: Komornik Warszawa

III CZP 91/22
Skład 3 sędziów
Data orzeczenia: 26 kwietnia 2022 r.
​Czy w przypadku odmowy wszczęcia egzekucji na podstawie art. 804 § 2 k.p.c. z uwagi na przedawnienie świadczenia wynikającego z tytułu wykonawczego zachodzi podstawa do pobrania od wierzyciela opłaty egzekucyjnej, o której mowa w art. 30 ustawy z dnia 28.02.2018 r. o kosztach komorniczych (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 2363 ze zm.)?

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2022 r.
W przypadku odmowy wszczęcia egzekucji na podstawie art. 804 § 2 k.p.c. z uwagi na oczywisty upływ terminu przedawnienia roszczenia wynikającego z tytułu wykonawczego, gdy wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 11 k.p.c., komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia na podstawie art. 30 zdanie pierwsze ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

Komornicy sądowi są funkcjonariuszami publicznymi, a więc muszą co roku składać świadczenie majątkowe o swoim stanie posiadania. Wzór oświadczenia zawiera osiem punktów i muszą się w nim znaleźć informacje o oszczędnościach, nieruchomościach , ruchomościach powyżej 10 tys. zł oraz zobowiązaniach finansowych komornika. Przepisy dotyczące działalności komorników sądowych określa Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych.
Oświadczenie majątkowe muszą składać komornicy sądowi. Powodem jest fakt, że takie osoby są funkcjonariuszami publicznymi, działającymi przy sądzie rejonowym. Obywatele mają zaś prawnie ustanowiony wgląd w majątek osób pełniących funkcje publiczne.
Jak widać po dacie, jawne oświadczenia majątkowe komorników są stosunkowo nowym dodatkiem do polskiego systemu prawnego. Nowe prawo stworzono wzorując się na przepisach dotyczących sędziów.
Jawność majątków komorników ma w myśl woli ustawodawcy zapewnić gwarancję utrzymania przez komorników prawidłowego kodu postępowania etycznego i moralnego. Oświadczenie majątkowe komornicy składają pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego zeznana. Oświadczenie majątkowe dotyczy majątku osobistego komornika, ale też majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Dokładny wzór i formularz oświadczenia majątkowego komornika precyzuje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 2018 r. w sprawie wzoru formularza oświadczenia o stanie majątkowym składanego przez komorników sądowych.

Komornik sądowy odpowiada za wykonanie tytułu wykonawczego, którego celem jest m.in. zajęcie ruchomości i nieruchomości dłużnika oraz ich sprzedaż. Przetargi komornicze są formą odzyskania należności przez wierzycieli. Takie licytacje przeprowadza się publicznie i każdy jest o nich informowany za pomocą obwieszczenia.
Przetargi komornicze — przedmiot sprzedaży
Nie można przystąpić do sprzedaży ruchomości, dopóki nie upłynie termin 2 tygodni od uprawomocnienia ich zajęcia przez komornika. Wyjątek stanowią artykuły, które mogą ulec zepsuciu, a także inwentarz żywy, jeśli dłużnik nie chce przyjąć go pod dozór. Przedmiotem przetargu komorniczego mogą być rzeczy należące do osoby zadłużonej, które nie są jej potrzebne do wykonywania czynności życia codziennego ani pracy. Należą do nich antyki, dzieła sztuki, biżuteria, zegarki, meble, sprzęt AGD, sprzęt RTV lub komputerowy oraz odzież. Poza tym komornik może zlicytować samochody osobowe i ciężarowe, motocykle, skutery, quady, maszyny przemysłowe czy rolnicze, jachty, łodzie itp. W przypadku zadłużenia właściciela firm przedmiotem licytacji bywają materiały przemysłowe oraz surowce. Natomiast w przypadku nieruchomości licytacji komorniczej podlegają domy, mieszkania, grunty, gospodarstwa rolne, lokale użytkowe, magazyny, hale. Oprócz tego licytuje się również m.in. udziały w spółkach. Przetarg komorniczy jest publiczny, a więc każdy zainteresowany może do niego przystąpić. Na licytacji mają prawo pojawić się również osoby, które reprezentują kogoś innego i dysponują pełnomocnictwem do udziału w niej, np. dokumentem poświadczony urzędowo. Zastępować danego człowieka może też radca prawny lub adwokat. Zakazane jest, by w licytacji brały udział bliskie osoby dłużnika, a także komornika, czyli małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo. Poza tym w przetargu nie uczestniczą ludzie, którzy przybyli w charakterze urzędowym. Ustawa uniemożliwia także udział w aukcji licytantowi, który nie spełnił warunków poprzedniej licytacji. Osoba przystępująca do przetargu komorniczego musi wpłacić określoną w obwieszczeniu rękojmię w wysokości jednej dziesiątej ceny oszacowania. Licytant jest zobowiązany uiścić tę opłatę najpóźniej na 1 dzień przed terminem licytacji. Można dokonać wpłaty w kancelarii komorniczej lub na rachunek bankowy komornika. Nie ma takiego obowiązku, gdy przedmiot wystawiono na kwotę poniżej 5 tysięcy złotych. Licytacja dochodzi do skutku nawet w sytuacji, gdy przyjdzie tylko jeden licytant. Cena wywołania w pierwszej aukcji wynosi 3/4 wartości rzeczy ruchomych. Nie można dokonać sprzedaży po niższej cenie. Uczestnicy przetargu komorniczego licytują od wyznaczonej kwoty i proponują wyższą sumę. Sprzedaż następuje wtedy, gdy komornik udzieli przybicia osobie oferującej najwyższą kwotę i po trzykrotnym wezwaniu do dalszych ofert nikt więcej nie podniesie ceny. Licytant, który wygrał przetarg komorniczy, staje się właścicielem przedmiotu. Pozostałym osobom zwraca się kwoty wpłacone na poczet licytacji. Jeżeli nie dojdzie do sprzedaży ruchomości w pierwszej aukcji, komornik wyznacza drugi termin, gdzie dług oferuje się za połowę ceny szacunkowej wartości. Przetargi nieruchomości wymagają trochę innej procedury, ponieważ sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności i wiążą się z eksmisją z lokalu mieszkalnego.

Jeżeli wniosek egzekucyjny trafi do komornika, a dłużnik już nie żyje, wierzyciel może zostać obciążony opłatą za spowodowanie wszczęcia oczywiście niecelowej egzekucji. Uznał tak Sąd Najwyższy.

III CZP 36/22
Skład 3 sędziów
Data orzeczenia: 27 stycznia 2022 r.

Czy w razie złożenia przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego po śmierci dłużnika zachodzi podstawa do pobrania od wierzyciela opłaty egzekucyjnej, o której mowa w art. 30 ustawy z dnia 28-02-2018 r. o kosztach komorniczych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2363 ze zm.)?
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2022 r.

Złożenie przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego przeciwko zmarłemu dłużnikowi stanowi oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego w rozumieniu art. 30 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

Wielu wierzycieli obawia się, że wraz ze śmiercią dłużnika kończy się odpowiedzialność w zakresie zaciągniętych zobowiązań. To przekonanie jest absolutnie mylne. Obowiązki majątkowe, w tym w szczególności wszelkie niespłacone zobowiązania, z chwilą śmierci nierzetelnego kontrahenta przechodzą na jego spadkobierców. Spadkobiercy mają 6 miesięcy na decyzję, czy przyjmują spadek, czy odrzucają go. Ci, którzy zdecydują się na przyjęcie spadku (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza), otrzymają nie tylko prawa, ale i obowiązki. Jeden z tych obowiązków dotyczyć będzie spłaty zaciągniętych przez zmarłego zobowiązań. Spadkobiercy nie odpowiedzą jedynie za wypłatę świadczeń związanych bezpośrednio z osobą dłużnika, takich jak renty czy alimenty. Odpowiedzialność spadkobierców, którzy przyjęli spadek, zależy od tego, czy przyjęli go wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli przyjęli spadek wprost, odpowiedzą za całość długów zmarłego. W sytuacji przyjęcia spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, odpowiedzą jedynie do wysokości aktywów wchodzących w skład spadku (czyli do wartości otrzymanego udziału).
W przypadku odpowiedzialności ograniczonej do wysokości aktywów niezbędne jest sporządzenie spisu inwentarza (jeśli nie sporządzono go wcześniej). Spis inwentarza to spis wszystkich aktywów i pasywów wchodzących w skład spadku, a także przedmiotów zapisów windykacyjnych.
Aby odzyskać należność dług od spadkobierców dłużnika, wierzyciel musi dysponować odpisem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez spadkobierców (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza). Co do zasady, czym więcej czasu upłynie od śmierci dłużnika, tym większe jest prawdopodobieństwo, że spadkobiercy przeprowadzili postępowanie spadkowe, choć oczywiście nie jest to regułą. Jeśli wierzyciel dysponuje już prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza), może wystąpić z pozwem o zapłatę przeciwko spadkobiercom. Przed skierowaniem sprawy do sądu, wierzyciel powinien oczywiście wezwać spadkobierców do dobrowolnej spłaty zadłużenia. Do pozwu należy załączyć prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Dłużnik może umrzeć również w trakcie egzekucji komorniczej. Jeśli tak się stanie, zgodnie z art. 819§1 kodeksu postępowania cywilnego postępowanie zostanie zawieszone z urzędu przez organ egzekucyjny. Postępowanie będzie zawieszone do czasu ustalenia kręgu spadkobierców i wstąpienia przez nich do postępowania. Obowiązek wskazania spadkobierców (ewentualnie kuratora spadku) spoczywa na wierzycielu. Ponownie, konieczne tu będzie dysponowanie przez wierzyciela postanowieniem o stwierdzenie nabycia spadku po dłużniku. Jeśli wierzyciel nim nie dysponuje, musi wystąpić do sądu z odpowiednim wnioskiem, o czym była już mowa powyżej. W przypadku, gdy spadkobiercy dłużnika nie są znani lub nie objęli spadku, wierzyciel może złożyć do sądu wniosek o ustanowienie kuratora spadku. W przypadku śmierci dłużnika w trakcie postępowania egzekucyjnego nie ma konieczności uzyskiwania klauzuli wykonalności przeciwko jego spadkobiercom. Wystarczy, że wierzyciel przedstawi postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
To rozwiązanie przyspiesza odzyskanie długu. Pozwala także zminimalizować koszty postępowania, które w sytuacji nieujawnienia się spadkobierców obciążałyby wierzyciela. Najtrudniejszą sytuacją z perspektywy wierzyciela jest przypadek, w którym wszyscy spadkobiercy dłużnika odrzucą spadek. W takim przypadku zwyczajnie nie będzie od kogo egzekwować spłaty zadłużenia. Jak się zapewne domyślasz, nie oznacza to jednak, że Skarb Państwa spłaci zadłużenie. Nie ponosi on żadnej odpowiedzialności za powstałe długi spadkowe. Wierzyciel, który znalazł się w tego typu sytuacji, nie odzyska więc swojej należności.

Syndyk masy upadłości jest organem postępowania upadłościowego. Powołany zostaje w chwili wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości wobec dłużnika. Jego zadaniem jest niezwłoczne objęcie majątku upadłego, zarząd nad nim, zabezpieczenie go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne, a także przystępuje do jego likwidacji (art. 173 p.u.). Zadaniem syndyka jest doprowadzenie do upłynnienia majątku upadłego tak, aby z otrzymanych środków możliwym było zaspokojenie wierzycieli w jak najwyższym stopniu. To syndyk od momentu ogłoszenia upadłości prowadzi działania na linii sąd-upadły.

Syndyk podejmuje wiele czynności w trakcie trwania postępowania upadłościowego, jednak jego podstawowymi zadaniami są:

• zawiadomienie wierzycieli o ogłoszeniu upadłości,
• czynności celem ujawnienia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w księdze wieczystej, a także wszelkich innych rejestrach, do których wpisany jest majątek upadłego,
• szereg obowiązków sprawozdawczych,
• spis inwentarza,
• oszacowanie masy upadłości,
• sporządzenie listy wierzytelności.

Działania syndyka są nadzorowane przez sędziego-komisarza, któremu składane są sprawozdania z dokonanych czynności oraz sprawozdanie rachunkowe wraz z uzasadnieniem. Warto jednak podkreślić, że działania z syndykiem bywają bardzo problemowe. Upadły otrzymuje do wykonania wiele zobowiązań, w tym utworzenie i skierowanie do sądu szeregu pism. Wiele z nich nie należy do najprostszych, a sądy nie uznają tłumaczeń nieznajomości obowiązujących przepisów. W sytuacji, kiedy upadły posiada majątek w chwili rozpoczęcia postepowania, w pierwszej kolejności syndyk zobowiązuje do jego całkowitego wydania. Zależnie od tego, co wchodziło w jego skład, możemy następująco skierować wniosek o wyłączenie majątku z masy, wydzielenie kwoty na zamieszkanie jeśli majątkiem upadłego była nieruchomość, czy nawet o możliwość korzystania z nieruchomości. Należy również pamiętać, że jeżeli syndyk nie podejmie próby kontaktu, to na upadłym taki obowiązek spoczywa. Jak łatwo zauważyć, czynności te nie należą do najprostszych, a upadły może nie być świadomy, że niedochowanie terminów czy niektórych czynności, skutkować może umorzeniem postępowania.

Co do zasady, syndyk ma czuwać nad całością postepowania i pomagać upadłemu. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy stara się on uporczywie przeciągać trwające postępowanie. Dlatego tak ważnym jest, aby nad całym procesem postępowania czuwał pełnomocnik. Profesjonaliści, którzy wykazują się biegłością w sprawach upadłościowych dzięki pozyskanemu doświadczeniu są w stanie przewidzieć działania sądów, które często przyprawiają dłużnika o niepotrzebne nerwy związane z postępowaniem. Syndyk czy komornik? Syndyk działa dopiero po ogłoszeniu wobec dłużnika upadłości, jest on znacznie mniej kojarzony z negatywnymi odczuciami i przede wszystkim, ma pomóc upadłemu rozpocząć nowy etap życia. Syndyk nie kieruje również do pracodawcy upadłego żadnych żądań, co różni się od działań komornika. Komornik w odróżnieniu od syndyka działa na własny rachunek, a jego zadaniem jest ściągnięcie długu. Warto nadmienić, iż to w interesie upadłego jest, aby relacje z syndykiem były dobre oraz aby wykonywać wszelkie polecenia i dopełniać wskazówek syndyka.

Sejmowa komisja poparła projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego określający należące do rolnika zwierzęta oraz przedmioty, które nie podlegają egzekucji komorniczej. Propozycja została przygotowana przez Senat. Zamiany motywowane są tym, że zdaniem senatorów „w świetle wymogów konstytucyjnych wszelkie wyłączenia spod egzekucji dotyczące zwierząt i rzeczy ruchomych potrzebnych do prowadzenia gospodarstwa rolnego muszą być regulowane na poziomie ustawowym”.
W Kodeksie postępowania miałby się znaleźć m.in. przepis wyszczególniający, że jeśli dłużnikiem jest rolnik prowadzący gospodarstwo, egzekucji nie podlegają stada podstawowe zwierząt gospodarskich-m.in. bydła mlecznego i mięsnego, koni, kóz, owiec, świń, drobiu, zwierząt futerkowych, a także rodziny pszczele. Pierwsze czytanie tego projektu odbyło się w Sejmie na początku października. – Mam nadzieję, że przepisy, które od kilku lat skutecznie chronią polskich rolników, dzięki podniesieniu rangi tych przepisów, przeniesieniu ich do ustawy.

Parlamentarzyści chcą zwiększenia skuteczności egzekucji sądowej i administracyjnej. Ma temu służyć zmniejszenie kwoty wolnej od zajęcia przy egzekucji z wynagrodzenia oraz z rachunku bankowego.
Projekt przygotowała sejmowa komisja ds. petycji, odpowiadając na wniosek jednego z płockich komorników. Obecnie, w przypadku egzekucji z wynagrodzenia, wolna od egzekucji jest równowartość minimalnego wynagrodzenia pomniejszona o podatek, składki na ubezpieczenie społeczne czy wpłaty na rzecz pracowniczych planów kapitałowych. Przy płacy minimalnej wynoszącej obecnie 2,8 tys. brutto, wolne od potrąceń jest nieco ponad 2 tys. zł. Do tego wciąż obowiązują (i będą obowiązywać jeszcze rok po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego) przepisy tarczy 3.0 (Dz.U. z 2020 r. poz. 875), które zwiększają kwotę wolną o 25 proc. na każdego niepracującego członka rodziny, w przypadku gdy dłużnikowi obniżono wynagrodzenie na skutek pandemii. Choćby o 1 zł.
Projekt nie uchyla tych przepisów. Przewiduje natomiast zmianę art. 871 kodeksu pracy poprzez obniżenie kwoty wolnej do poziomu 85 proc. minimalnego wynagrodzenia. Oprócz tego posłowie proponują także zmniejszyć kwotę wolną w odniesieniu do wynagrodzenia więźniów i aresztantów. Zgodnie z art. 125 par. 2 kodeksu karnego wykonawczego wolne od egzekucji jest 60 proc. wynagrodzenia, podczas gdy projekt przewiduje obniżenie tego limitu do 50 proc. Jeżeli zaś chodzi o egzekucję z rachunku bankowego, projekt przewiduje obniżenie kwoty wolnej od zajęcia z 75 do 50 proc. najniższej płacy. – Proponowane zmiany wynikają z niskiej skuteczności egzekucji sądowej i administracyjnej. Znaczące podwyższenie w ostatnich latach wynagrodzenia minimalnego oraz fakt, że wysokość kwot wolnych od egzekucji z wynagrodzenia za pracę i rachunku bankowego jest powiązana z tym wynagrodzeniem, powodują, że stale rośnie liczba dłużników, których nie można poddać skutecznej procedurze egzekucyjnej. Obecnie jednym z najprostszych sposobów uniknięcia regulowania swoich zobowiązań innych niż alimentacyjne jest fikcyjne zatrudnienie się z wynagrodzeniem minimalnym, które jest wolne od potrąceń, i otrzymywanie reszty wynagrodzenia w sposób nierejestrowany

Naczelny Sąd Administracyjny ponownie wskazał, że osoby po 65. roku życia mogą wykonywać czynności komornika sądowego. Podtrzymał tym samym decyzję sądu niższej instancji oddalając kasację Ministra Sprawiedliwości. To kolejne ważne dla komorników rozstrzygnięcie, bo od dłuższego czasu podnoszą, że obowiązujące przepisy trzeba zmienić bo są dyskryminujące. Minister wniósł skargę kasacyjną od wyroku z 20 listopada 2020 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1485/20) Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej zwany „WSA”), który uchylił jego decyzję dotyczącą odwołania ze stanowiska komornika sądowego, po tym jak skończył on 65 lat. Minister działał przy tym na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Obniżenie wieku emerytalnego komorników z 70 do 65 lat było jednym z elementów reformy obowiązującej od 1 stycznia 2019 r. I budzi nadal duże wątpliwości w tym środowisku zawodowym, także ze względu na niezgodność z prawem unijnym. Przepisy art. 15a ust 1 pkt 3 oraz art. 19 ust 1 pkt 2 ustawy o komornikach sądowych stanowiące o obligatoryjnym odwołaniu komornika sądowego ze stanowiska wyłącznie z powodu ukończenia 65 roku życia stanowią przejaw dyskryminacji bezpośredniej w rozumieniu art. 2 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady nr 2000/78/WE i nie powinny być stosowane – wynikał ze zgłoszenia radcy prawnego Kacpra Tybuszewskiego. Art. 2 dyrektywy określa czym jest dyskryminacja i jakie są jej przejawy, a art. 6 ust. 1 wskazano, że Państwa Członkowskie mogą uznać, iż odmienne traktowanie ze względu na wiek nie stanowi dyskryminacji ale pod warunkiem, że w ramach prawa krajowego zostanie to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisami celem, w szczególności celami polityki zatrudnienia, rynku pracy i kształcenia zawodowego, i jeżeli środki mające służyć realizacji tego celu są właściwe i konieczne. WSA rozpatrywał sprawę K.G. Uchylając decyzję ministra stwierdził, że art. 2 ust. 1 dyrektywy 2000/78/WE określa, że zasada równego traktowania oznacza brak jakichkolwiek form bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji z przyczyn określonych w art. 1 tej dyrektywy, zaś art. 2 ust. 2 lit. a dyrektywy 2000/78/WE uściśla, że do celów ust. 1 dyskryminacja bezpośrednia występuje w przypadku, gdy osobę traktuje się mniej przychylnie, niż traktuje się inną osobę w porównywalnej sytuacji, z jakiejkolwiek przyczyny wymienionej w art. 1 tejże dyrektywy. WSA zaznaczył też, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78/WE dopuszcza możliwość odmiennego traktowania ze względu na wiek, ale jeżeli w ramach prawa krajowego zostanie to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisami celem, w szczególności celami polityki zatrudnienia, rynku pracy i kształcenia zawodowego i jeżeli środki mające służyć realizacji tego celu są właściwe i koniecznie. W ocenie WSA, ani w ustawie o komornikach sądowych, ani w uzasadnieniu projektu tej ustawy nie zostało obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisami celem zastosowanie zasady odmiennego traktowania ze względu na wiek komorników sądowych. Dodał, że nie można też uznać, że wybrane środki mające służyć do realizacji celu są właściwe i konieczne. Wskazał, że samo osiągnięcie wieku emerytalnego przez komornika nie może uzasadniać jego odwołania, gdyż ani szybkość, ani sprawność postępowania nie jest warunkowana wiekiem, lecz charakterem i celem czynności egzekucyjnych. Dodał także, że żadna z czynności egzekucyjnych nie wymaga od komorników szczególnej sprawności fizycznej, która wyróżniałaby ich na tle innych zawodów prawniczych. NSA (sygn. II GSK 582/21) podzielił stanowisko WSA. Wskazał, że ani w treści przyjętej regulacji w ustawie z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych, ani w uzasadnieniu projektu tej ustawy nie zostało obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisem celem zastosowanie zasady odmiennego traktowania komorników sądowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78/WE, co zgodnie z tym przepisem mogłoby stanowić podstawę uchylenia zakazu dyskryminacji. Powołał się też na orzecznictwo TSUE. – Trybunał uznaje, że obiektywne i racjonalne uzasadnienie stanowienia odstępstw od tej zasady nie może przebiegać w sposób dowolny, nie mający racjonalnych podstaw. Tym samym na państwa członkowskie został nałożony obowiązek wykazania, że obrany cel, o którym mowa w art. 6 ust. 1 dyrektywy, nie jest celem hipotetycznym, zaś jego realizacja jest konieczna i uzasadnia stanowienie derogacji od zasady niedyskryminacji ze względu na wiek – uzasadnił.

Wielu właścicieli biur rachunkowych dostaje od komornika wezwanie do złożenia wyjaśnień / udzielenia informacji o klientach swojego biura. Podstawą prawną na którą powołują się komornicy to art. 761 kodeksu postępowania cywilnego. Dostając takie wezwanie zastanawiają się, czy powinni udostępniać informacje dotyczące majątku i dochodu swoich klientów. W wezwaniu od komornika możemy przeczytać, iż wzywa on do udzielenia informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania oraz że za nieuzasadnioną odmowę udzielenia informacji może zostać nałożona grzywna do 2000,00 zł. Czy księgowi mogą odmówić komornikowi uzasadniając to tajemnicą zawodową lub nawet Rozporządzeniem o ochronie danych osobowych RODO? Zdaniem radców prawnych, komornikom nadano odpowiednie kompetencje i narzędzia władcze, które umożliwiają mu żądania od podmiotów i instytucji informacji o dłużnikach. Jednym z takich narzędzi jest właśnie wymieniony wcześniej art. 761 par. 1 k.p.c.
Przykładem takich podmiotów które posiadają lub mogą posiadać wiedzę o majątku dłużnika są właśnie biura rachunkowe. Informacji których komornik może wymagać, muszą być niezbędne do zgodnego z prawem przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Przykładem może być tutaj to, że komornik może ustalać poprzez uboczne podmioty czy dłużnik jest właścicielem zajętej rzeczy ale nie ma prawa już domagać się wskazania miejsca pracy lub wysokości wynagrodzenia dłużnika od biura rachunkowego. Zgodnie z art. 913 k.p.c. takich informacji może wymagać jedynie od instytucji wyjawienia majątku. Czy przekazanie komornikowi informacji o wystawionych przez dłużnika fakturach jest wiedzą niezbędną? Czy poinformowanie o nadwyżce podatku naliczonego nad należnym w Urzędzie Skarbowym to już nadużycie? Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że jeżeli komornik żąda przekazania kopii faktur przychodowych dłużnika (czyli wystawionych przez niego) to po to, aby spisać dane nabywców i wysłać do nich zajęcie wierzytelności. Dodatkowo, banki też mają obowiązek wskazania komornikowi rachunków bankowych dłużnika gdy ten o nie pyta i nie zasłaniają się przy tym tajemnicą. W praktyce komornicy potrafią zapytać księgowych także czy klient-dłużnik płaci za usługi księgowe ze swojego rachunku bankowego czy może w jego imieniu robi to osoba trzecia. Co ciekawe, jeśli okaże się że zobowiązanie klienta-dłużnika reguluje osoba trzecia, to komornicy potrafią w ten sposób stwierdzić, że to może to być dłużnik naszego klienta który w ten sposób spłaca swój dług. Oczywiście po ujawnieniu danych tej osoby trzeciej ona również dostanie pismo o zajęciu tej ewentualnej wierzytelności. Jak już zostało to powyżej ustalone, jeżeli komornik żąda informacji mogących przyczynić się do skutecznej egzekucji, to podmiot prowadzący księgowość dłużnika ma obowiązek przekazać je komornikowi.